Җәмәгать туклану оешмаларында кулланучыларның хокукларын яклау мәсьәләләре
Җәмәгатьне тукландыру хезмәтләреннән файдаланучыларның хокукларын яклау өлкәсендә мондый документ булып, аерым алганда, "Кулланучыларның хокукларын яклау турында" 1992 елның 7 февралендәге 2300-1 номерлы РФ Законы (алга таба – Закон), РФ Хөкүмәтенең "Җәмәгать туклануы хезмәтләрен күрсәтү кагыйдәләрен раслау турында" 1997 елның 15 августындагы 1036 номерлы карары (алга таба – Кагыйдәләр) һәм башка норматив хокукый актлар хезмәт итә.
Закон нигезендә, кулланучы җитештерүче (башкаручы, сатучы), аның эш режимы һәм ул сата торган товарлар (ул башкара торган эшләр, ул күрсәтә торган хезмәтләр) турында кирәкле һәм дөрес мәгълүмат бирүне таләп итәргә хокуклы.
Оешманың элмә тактасында аның исеме, оешу-хокук формасы, урыны, тибы, классы күрсәтелергә тиеш. Оешма дәүләт теркәвенә алыну турында һәм аны теркәгән орган исеме турындагы мәгълүмат күрсәтергә тиеш. Танышу өчен уңайлы булган теләсә кайсы урында шулай ук лицензиянең номеры, гамәлдә булу вакыты, аны биргән орган турында мәгълүмат урнаштырыла.
Эш режимы турында мәгълүмат оешманың элмә тактасында күрсәтелә.
Кагыйдәләр нигезендә, башкаручы күренерлек итеп һәм аңлаешлы формада кулланучыларга күрсәтелә торган хезмәтләр турында кирәкле һәм дөрес мәгълүматны җиткерергә тиеш:
- күрсәтелә торган хезмәтләр исемлеге һәм аларны күрсәтү шартлары;
- сумнар белән бәяләре һәм күрсәтелгән хезмәтләр өчен түләү шартлары;
- тәкъдим ителә торган җәмәгать туклануы продукциясенең фирма атамасы (атамасы), ризык әзерләү ысулларын һәм аларга керүче төп ингредиентларны күрсәтеп;
- җәмәгатьне тукландыру продукциясенең әзер ризык порцияләренең авырлыгы (күләме), тәкъдим ителә торган алкогольле продукцияне куллану савытының сыешлыгы һәм аның порция күләме турында белешмәләр;
- җәмәгать туклануы продукциясенең (калорияләре, аксым, май, углевод күләме, шулай ук җәмәгать туклана торган продукцияне әзерләүдә кушылган очракта – витаминнар, макро- һәм микроэлементлар күләме) азык кыйммәте һәм составы (әзерләү барышында кулланылган азык өстәлмәләренең, биологик актив кушылмаларның исеме, азык-төлек продуктларында генлы-инженер-модификацияләнгән организмнар кулланып алынган компонентларның булуы турында мәгълүмат) турында белешмәләр;
- җәмәгать туклана торган продукция һәм күрсәтелә торган хезмәт җавап бирергә тиешле зарури таләпләрне үз эченә алган норматив документларның билгеләмәләре.
Продукция һәм хезмәт күрсәтүләр турында мәгълүмат кулланучыларга меню, прейскурантлар яки мондый хезмәтләр күрсәткәндә кабул ителгән башка ысуллар ярдәмендә җиткерелә.
Башкаручы һәм аның тарафыннан күрсәтелә торган хезмәтләр турында мәгълүмат кулланучыларга хезмәт күрсәтү урынында рус телендә, ә өстәмә рәвештә, башкаручы теләгәнчә, Россия Федерациясе субъектларының дәүләт телләрендә һәм Россия Федерациясе халыкларының туган телләрендә җиткерелә.
Закон нигезендә, әгәр дә шартнамә төзегәндә кулланучыга хезмәт күрсәтү турында кичекмәстән мәгълүмат алу мөмкинлеге бирелмәсә, ул шартнамә төзүдән нигезсез читләшү нәтиҗәсендә китерелгән зыянны каплау турында таләп итәргә хокуклы, әгәр шартнамә төзелгән булса — аны үтәүдән нигезле срокта баш тартырга һәм товар өчен түләнгән сумманы кире кайтару һәм башка чыгымнарны каплау турында таләп итәргә хокуклы.
Хезмәт күрсәтү вакыты бозылган очракта, кулланучының хокуклары:
- башкаручыга яңа срок билгеләргә;
- эш башкаруны (хезмәт күрсәтүне) тиешле бәядән өченче затларга йөкләргә яки аны үз көче белән башкарырга һәм башкаручыдан тотылган чыгымнарны каплау турында таләп итәргә;
- күрсәтелгән хезмәт өчен бәясен киметү турында таләп итәргә;
- эш башкару (хезмәт күрсәтү) турындагы шартнамәне үтәүдән баш тартырга.
Кулланучы шулай ук эш башкару (хезмәт күрсәтү) сроклары бозылуга бәйле рәвештә үзенә китерелгән зыянны тулысынча каплау турында да таләп итәргә хокуклы. Зыяннар кулланучының тиешле таләпләрен канәгатьләндерү өчен билгеләнгән срокларда каплана.
Күрсәтелгән хезмәттә җитешсезлекләр ачыкланганда кулланучы үз теләге белән түбәндәгеләрне таләп итәргә хокуклы:
- башкарылган эштәге (күрсәтелгән хезмәттәге) җитешсезлекләрне түләүсез бетерү турында;
- башкарылган эш (күрсәтелгән хезмәтн) бәясен тиешенчә киметү турында;
- шундый ук сыйфаттагы бер үк төрле материалдан түләүсез нигездә башка әйбер ясау турында яисә эшне кабат башкару турында. Шул ук вакытта кулланучы эш башкаручы тарафыннан аңа элек тапшырылган әйберне кире кайтарырга тиеш;
- үз көче белән яисә өченче затлар ярдәмендә башкарылган эштәге (күрсәтелгән хезмәттәге) җитешсезлекләрне бетерүгә тотылган чыгымнарын каплау турында.
Шартнамәдә күрсәтелгән срокта башкарылган эшнең (күрсәтелгән хезмәтнең) җитешсезлеге бетерелмәсә, кулланучы эш башкару (хезмәт күрсәтү) турында шартнамәне үтәүдән баш тартырга һәм сарыфларны тулысынча каплауны таләп итәргә хокуклы. Башкарылган эштә (күрсәтелгән хезмәттә) җитди җитешсезлекләр ачыкланган булса яки шартнамә шартларыннан башкача тайпылышлар булуы билгеләнсә, кулланучы шулай ук эш башкару (хезмәт күрсәтү) турында шартнамәне үтәүдән баш тартырга хокуклы.
Кулланучы шулай ук эш башкару (хезмәт күрсәтү) сроклары бозылуга бәйле рәвештә үзенә китерелгән зыянны тулысынча каплау турында да таләп итәргә хокуклы. Зыяннар кулланучының тиешле таләпләрен канәгатьләндерү өчен билгеләнгән срокларда каплана.