Шәһәр автомобиль транспортында пассажирлар йөрткәндә хокукларны яклау турында
Халыкка транспорт хезмәте күрсәтү РФ Гражданнар кодексы, «Кулланучылар хокукларын яклау турында» 07.02.1992 елның 2300-1 номерлы РФ Законы, автомобиль транспорты һәм шәһәр җир өсте электр транспорты уставы (08.11.2007 ел, № 259 ФЗ), автомобиль транспортында һәм шәһәр җир өсте электр транспортында пассажирлар һәм багаж ташу кагыйдәләре (РФ Хөкүмәтенең 2020 елның 1 октябрендәге 1586 номерлы карары) нигезендә гамәлгә ашырыла.
Еш кына пассажирлар соңгы вакытта юлларда гадәти күренеш булган транспорт коллапслары аркасында, транспорт чараларын йөртүчеләр башка урамнар буйлап «бөкеләр»не узып, маршрутларны үз белдеге белән алмаштырганда, пассажирларны җәяү (яки башка транспортка күчеп утырганда) тиешле урынга барып җитәргә мәҗбүр иткәндә килеп чыга. Шулай итеп, пассажирларның (кулланучыларның) «Кулланучылар хокукларын яклау турында» РФ Законының 7 статьясында каралган тиешле сыйфатлы хезмәт күрсәтүгә хокуклары бозыла.
Халыкка транспорт хезмәте күрсәтүне оештыруның һәм гамәлгә ашыруның төп принциплары булып түбәндәгеләр тора: пассажирлар йөртүнең иминлеге, халыкка транспорт хезмәте күрсәтүнең сыйфаты, халык өчен транспорт хезмәтләренең һәркем өчен ачык булуы, даими пассажирлар йөртүне башкаруның билгеләнгән шартларын үтәүне контрольдә тоту һ. б.
Соңгы вакытта, шул ук транспорт коллапслары аркасында, транспорт чараларын юл уртасында туктату, автобус йөртүчеләрнең автобусларда узышуы, ачык суык тукталышларда озак транспорт көтү очраклары ешайды.
Пассажирларга карата транспорт чарасына утырганчы ук пассажирлар йөртүче бурычлары туа. Машина йөртүче пассажирны транспорт чарасы тукталганнан соң гына утыртырга, ә хәрәкәтне ябык ишекләр белән генә башларга һәм аларны тукталышка кадәр ачмаска тиеш. Пассажирларны утырту һәм төшерү тукталышларда гына башкарыла, пассажир таләбе буенча (маршрут таксиларында) тукталыш юл хәрәкәте кагыйдәләрен бозмыйча башкарылырга тиеш.
Пассажирның тормышына яки сәламәтлегенә (яисә мөлкәтенә) китерелгән зыян өчен пассажир йөртүчеләрнең җаваплылыгы РФ ГК 59 бүлеге кагыйдәләре һәм «Кулланучылар хокукларын яклау турында» законның 14 статьясы буенча билгеләнә, әгәр закон яисә пассажирлар йөртү килешүендә пассажирлар йөртүченең зур җаваплылыгы каралмаган булса. Пассажирның тормышына яки сәламәтлегенә һәм (яки) мөлкәтенә китерелгән зыян өчен җаваплы булган пассажирны ташу чорын билгеләү өчен, пассажирны транспорт чарасына утырту һәм төшерү чорын үз эченә ала.
«Кулланучылар хокукларын яклау турында» Законның 4 һәм 7 статьялары нигезендә, башкаручы сыйфат шартнамәгә туры килә торган хезмәт күрсәтергә тиеш, ә кулланучы, үз чиратында, күрсәтелгән хезмәтне тиешле сыйфатта һәм аның тормышы, сәламәтлеге һәм милке өчен куркынычсыз итеп алырга хокуклы.